Gáfnaljósið gerist í smáþorpi um miðja seinustu öld. Meginþráður sögunnar tengist uppgötvun Guðlaugs á kynlífinu frá ellefu ára aldri að unglingsárum, orðræðu þess og kynlífsiðkun hans og félaga af báðum kynjum. Aðalpersónan fer yfir viðurkennd mörk samfélagsins bæði vegna æsku sinnar og aldurs þeirra sem hann stundar kynlífið með og vegna þess hversu ágengur hann er í því. Á vissan hátt minnir hann á hina nýrómantísku hetju eða ofurmenni sem leyfist að skera á siðferðisbönd vegna yfirburða sinna. Fyrir bragðið verða stúlkurnar og konurnar sem á vegi hans verða honum fyrst og fremst kynferðisleg viðföng. Hinar eldri konur verða viðfang barnsins og unglingsins. Í kynferðislegum athöfnum þeirra er hann gerandi og þær þolendur enda þótt slík hegðun þeirra sé ekki samfélaginu ásættanleg.