Hver voru lífsskilyrði ástarinnar á Íslandi að fornu?

Ef til vill má segja það um flest lönd jarðarinnar að þau hafi byggst af ást. En Ísland hefur þá sérstöðu að í Landnámabók er varðveitt saga af því. Ást Hjörleifs á Helgu Arnardóttur, systur Ingólfs landnámsmanns, varð til þess, segir sagan, að þeir fóstbræður fóru frá Noregi og leituðu Íslands. Svo skemmtilega vill líka til að í elsta texta Íslandssögunnar, næstum óskiljanlegri rúnaristu frá 10. eða 11. öld, má lesa orðið „ást“.

Hér er fjallað á lifandi og aðgengilegan hátt um ástir Íslendinga á tímabilinu 870–1300: um rétt landsmanna til að elska, hömlur á þeim rétti, frjálsar ástir, makaval, festar og brúðkaup, hjónaskilnaði, frillulíf, stöðu óskilgetinna barna og ást á eigin kyni, svo nokkuð sé nefnt. Leitað er í forn kvæði, lögbækur, Íslendingasögur, Sturlungu, biskupasögur og fleiri rit og kemur í ljós að ástin réð furðumiklu í lífi Íslendinga að fornu.

Gunnar Karlsson (f. 1939) var lengi prófessor í sagnfræði við Háskóla Íslands og hefur skrifað fjölda bóka um Íslandssögu. Um áratugur er síðan hann fór að kynna sér lífsskilyrði ástarinnar á Vesturlöndum. Ástarsaga Íslendinga að fornu er sprottin af þeim kynnum, einstaklega fróðleg og áhugaverð bók um hjartans mál forfeðra okkar og formæðra.